خانهتلاش شوروی برای زدودن پارسی در آسیای میانه
۱۹ اسفند ۱۳۹۵
روسها در آسیای میانه بدنبال تغییر خط و زبان فارسی بوده اند که با روی کار آمدن حکومت کمونیستی در قرن بعد تحقق پیدا کرد
در دوران شوروی تلاش‌های فراوانی برای دور نگاه داشتن تاجیکان از فرهنگ نیاکانشان صورت گرفت. زمانی هم که خواستند تاجیکان دولت خودمختار یا جمهوری داشته باشند، آنها را از مرکز‌های سیاسی و فرهنگی مانند سمرقند، بخارا، فرغانه و…که گهواره تمدن تاجیکان بود جدا کردند و در روستائی نه چندان معروف، مرکز علمی و فرهنگی و پایتخت برایشان درست کردند. مردم از دین ومذهب محروم شده مساجد و مدرسه‌ها ویران گردیده کتاب‌ها سوزانده شده و اهل علم و هنر به قتل رسیدند. در اینجا این سوال مطرح است که آیا خیانت عده معدودی وطن فروش و وابسته و یا پان ترکیست‌ها سبب اصلی این کار‌ها بوده اند؟
قدر مسلم این است که بدون پشتیبانی حکومت مرکزی شوروی، تقسیمات مرزی آسیای میانه و عوض کردن الفبای نیاکان و جنایات دیگر در حق تاجیکان میسر نمی‌شد. تحقیقات نشان میدهد که روسها از مدت‌ها قبل نقشه کار را طرا حی کرده بودند.
پیوندگلمراد زاده، محقق و استاد روزنامه نگاری دانشگاه ملی تاجیکستان می نویسد:
“بعد غصب آسیای میانه، دانشمندان روس را مسئله جلب بیشتر مردم این سرزمین به خود جلب نمود و در سالهای اول استیلا یکی از ژنرالهای روس، داننده خوب تاریخ و ادبیات و فرهنگ مردمان این سرزمین ،تیرینتف، که کتابهای درسی برای آموزندگان زبانهای ترکی و تاجیکی هم انشاد کرده است، در کتابش “روسیه و انگلستان در آسیای میانه” (تاشکند، ۱۸۷۵) بعد ناسزاگویی های زیادی به دین مبین اسلام و پیامبر مسلمانان مقصد نهایی خود و دولت خود را چنین افاده نموده بود: البته جای تردید یا بحث نیست، که مسیحیت روحیه مردم را آرام می‌کند، انسانیت را سرافراز می‌کند، فضای گسترده‌ای برای ارث و میراث و غیره قائل است، ولی هنوز فرصت تبلیغ فرا نرسیده است.
قبل از آن باید زمینه را فراهم ساخت، در غیر این صورت هر رهگذری کشته را پایمال می‌کند، مرغان دانه‌اش را می‌چینند، آفتاب می خشکاند و خار و خس پُر می‌کند. زمینه را مکتب فراهم می‌کند. پیش از همه، ما باید در باره تشکیل مکتب ها برای مردم بومی فکر کنیم. ما باید در آنها آموزش زبان روسی را به راه مانیم. گذشته از این، ما باید الفبای خود را مورد استفاده قرار دهیم.
برای اجرای این اندیشه در دوره حکومت پادشاهی از حساب نمایندگان مردم مسلمان جانبداران هم پیدا کردند، که سخن را از خصوص مشکلات الفبای عربی‌اساس و تبدیل آن آغاز نموده بودند.
آنها را محققان معاصر ایرانی “روشنگرایان وابسته” خوانده‌اند، که تا اندازه‌ای حقیقت حال را افاده می‌کند.
تبدیل الفبای عربی اساس مردم این سرزمین، به ویژه تاجیکان به الفبای سیریلیک یکی از هدفهای اصلی حکومتداران روس بوده، که با گذشت ایام و فرارسی شرایط مساعد این عمل انجام گرفت”.
نظرات