خانهفروش میراث تاریخی و فرهنگی ایران: کاخ شاهی گچسر، ۱۵ میلیارد تومان
۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶
بیش از چهار دهه است که جمهوری اسلامی نه تنها تلاش می‌کند فر و شکوه تاریخی ایران را از کتاب‌های درسی حذف کند و مؤلفه های فرهنگ ایرانی را از ذهن و زندگی روزمره ایرانیان پاک کند، بلکه در اقدامی بی سر و صدا آثار تاریخی ایران را نیز از بین می‌برد.
هنوز داستان عجیب مالکیت کاخ‌های سعدآباد و نیاوران و دست انداختن یکی از نهادها برای تصاحبشان حل و فصل نشده، خبر می‌رسد کاخی تاریخی در کرج ـ که از قضا ثبت ملی نیز هست ـ به ازای مبلغی اندک به فردی فروخته شده و آینده‌ای مبهم پیش رویش قرار دارد.
خبر فروش کاخ شاهی گچسر، آن هم به قیمت ۱۵ میلیارد تومان، خبری است که پیش از تلخ بودن، اطلاع یافتن از آن را باید به فال نیک گرفت و حتی از گم نشدنش میان اخبار انتخاباتی خوشحال شد.
کاخ شاهی گچسر، کاخی متفاوت است که در سال ۱۳۱۷ همزمان با ساخت تونل کندوان ساخته شد تا رضا شاه پهلوی در آن اقامت کند و از نزدیک شاهد ساخته‌شدن تونل باشد و پس از انقلاب، به ثبت ملی رسید؛ اما چون مالکیت آن در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفته بود، کمتر کسی نامش را شنید و فرصت دیدارش را یافت؛ شبیه کالایی که به انباری سپرده شده تا روزی به کار آمده و مثلاً با فروشش، عایدی حاصل شود.
اتفاقی که اکنون رخ داده و هنوز معلوم نیست، چه وضعیتی برای این کاخ رقم خواهد زد؛ آیا تخریب خواهد شد یا قرار است با تخریب تدریجی، به سفره خانه یا رستوران تبدیل شود؟ نکند خریدار قصد برگزاری مراسمی مانند عروسی در این کاخ داشته باشد یا بخواهد دستی به سر و گوش بنا کشیده و خود در کاخ ساکن شود؟
پرسش های فراوانی که مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برخی شان را پاسخ می‌دهند اما ظاهرا کسی قادر به پاسخگویی به همه آنها نیست، چون می‌بینیم متولیان آثار ملی در کشورمان نیز در جریان فروش کاخ شاهی گچسر نبوده‌اند و پس از فروش این کاخ و رسانه‌ای شدن ماجرا از آن آگاه شده‌اند. بماند که اگر پیشتر به فروش این کاخ علم داشتند نیز ظاهرا نمی‌توانستند کاری کنند!
این را می‌شود از پاسخ عبدالناصر میرچی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری البرز در واکنش به خبر فروش کاخ گچسر دریافت که به شهروند می‌گوید: «خرید و فروش آثاری که در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده‌اند، صد بار هم اتفاق بیفتد، اشکالی ندارد؛ اما احدی بدون نظارت سازمان میراث فرهنگی اجازه تغییرات کالبدی در آن اثر را ندارد. سازمان میراث فرهنگی با ثبت هر اثر اعلام مالکیت عمومی بر آن می‌کند. بنیاد مستضعفان مالکیت کاربری بر این کاخ دارد و می‌تواند آن را بفروشد؛ اما هرگز اجازه تغییر در آن را ندارد. ممکن است خریدار درخواست خود را به بنیاد مستضعفان به عنوان مالک «سندی کاخ» داده باشد، ما هنوز اطلاعی نداریم، من فردا [امروز] به کاخ سرخواهم زد.»
این در حالی است که وفق قانون مجازات اسلامى، کتاب پنجم، فصل نهم، ماده ۵۶۵، «هر کس خلاف ترتیب مقرر در قانون حفظ آثار ملی، اموال فرهنگی ـ تاریخی غیرمنقول ثبت‌شده در فهرست آثار ملی را با علم و اطلاع از ثبت آن به نحوی به دیگران انتقال دهد به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم می‌شود.» ماده‌ای که ظاهرا مدیرکل میراث از آن آگاه نیست که اگر بود، خرید و فروش امثال کاخ ثبت ملی گچسر را بی اشکال نمی‌خواند!
و چه تلخ است که می‌بینیم مالکیت بسیاری از دیگر آثار ثبت ملی شده کشورمان نیز در اختیار نهادهای مختلف قرار دارد و بلااشکال خواندن فروش این آثار، گشودن راه فروش این آثار برای مالکان خواهد بود؛ از کاخ های سعدآباد و نیاوران گرفته که تازگی بحث های فراوانی در خصوص مالکیت آنها شکل گرفته تا آثار تاریخی دیگری که مالکانشان ملت ایران نیستند و هر آن ممکن است به فروش برسند و ندانیم خریدار قصد دارد چه آینده ای برایشان رقم بزند.
نظرات