موضوع جدایی بحرین از ایران در سال ۱۳۴۹ آخرین بخش غم انگیز از تاریخ تجزیه ایران زمین از ۲۰۰ سال پیش تا کنون است. آن دوره در فضای سیاسی کشور موافقان و مخالفانی در این باره وجود داشت؛ البته مخالفین جدایی بحرین در بین سیاسیون بسیار اندک و بیشتر به افراد حزب پان ایرانیست محدود بود. حزب پان ایرانیست در دوره ۲۲ مجلس شورای ملی دارای ۵ نماینده بود و مخالفت آنها در این باره از سوی برخی افراد در سالیان گذشته مورد تشکیک واقع شده است که مهمترین آنها کتاب “پنجاه سال تاریخ با پان ایرانیستها” نوشته دکتر ناصر انقطاع می باشد. این کتاب در واقع سرچشمه بیشتر سخنانی است که پیرامون مخالفت گروه پارلمانی پان ایرانیست و لیدر آن محسن پزشکپور با جدایی بحرین و استیضاح دولت امیر عباس هویدا بیان می شود. این نوشته به پژوهش و بررسی این رخداد مهم تاریخ معاصر ایران می پردازد.

در سال ۱۳۴۹ دولت هویدا “گزارشی” را مبنی بر جدایی مجموعه جزایر بحرین از ایران به مجلس شورای ملی آورد که مورد مخالفت شدید گروه پارلمانی حزب پان ایرانیست قرار گرفت. در همین راستا زنده یاد محسن پزشکپور رهبر حزب پان ایرانیست در مخالفت با این گزارش، سخنرانی معروفی را در مجلس بیان کرد و دولت هویدا را برای آنچه خیانت می نامید استیضاح کرد. آقای انقطاع در کتاب خود نوشته است که این سخنرانی نمایشی بوده و از سوی دولت دیکته شده بود. (۱) وی به نوشته ایرج پزشکزاد که زیر عنوان “درباره‌ی شاه و من” تابستان سال ۱۳۷۱ در هفته نامه نیمروز چاپ لندن منتشر شده بود استناد کرده است. (۲)

در این جستار تلاش می شود بر پایه اسناد و مدارک حزب پان ایرانیست و همچنین اسناد ساواک، که در سه کتاب منتشر شده در ایران با موضوع حزب پان ایرانیست(۳) موجود است، به بررسی موضوعات زیر پرداخته شود.

کوشش ها و موضع گیری های حزب پان ایرانیست درباره بحرین از آغاز پایه گذاری تا زمان جدایی آن چه بود؟ آیا موضع گیری های حزب پان ایرانیست و شخص محسن پزشکپور در مجلس هنگام مخالفت با جدایی بحرین نمایشی بود؟ چه کسی متن سخنرانی معروف محسن پزشکپور در مجلس دوره ۲۲شورای ملی سال ۱۳۴۹ در مخالفت با جدایی بحرین و استیضاح دولت هویدا را نوشت؟ وضعیت حزب پان ایرانیست پس از مخالفت با جدایی بحرین چگونه بود؟ دیدگاه امروز حزب پان ایرانیست درباره بحرین چیست؟

*****

روایت ناصر انقطاع به نقل از ایرج پزشکزاد : نطق محسن پزشکپور ؛ استیضاح دولت هویدا و جریان جدایی بحرین

آقای انقطاع این روایت را به طور مبسوط در کتاب خود چنین آورده است:

« باری، برنامه ریزان پشت پرده تصمیم گرفتند بهمان گونه که گفته شد عمل کنند و هنگامی که گزارش دولت به مجلس داده شد، یکی از نمایندگان مجلس دولت را استیضاح کند. برای این کار “محسن پزشکپور” را که آنزمان از خرمشهر به مجلس فرستاده شده بود برگزیدند. زیرا در ظاهر آنکس که هوادار “ایرانِ بزرگ” بود و خود را پان ایرانیست می نامید، باید به چنین کاری دست بزند که طبیعی‌تر جلوه می‌کرد. منتها گفتند چون او پیوسته مست است، و اگر بگوییم که خودش نطق استیضاحیه اش را بنویسد چه بسا که در زیر تاثیر الکل، پرت و پلاهایی گوید که با برنامه ریزی های ما جور در نیاید و کار را خراب کند. بر این پایه بر آن شدند که نطق وی را بنویسند و بدستش بدهند. در آن روزها “محمود اسفندیاری” معاون اطلاعات و مطبوعات وزارت خارجه بود و دستور داد زیر نظر کارشناسانی که در جریان بودند(مانند رضا قاسمی معاون اداره نهم) نطق مذکور تهیه شود و بگونه ای ظاهراً با جدایی بحرین مخالفت و دولت را استیضاح کند. » (۴)

“محمود اسفندیاری” از “ایرج پزشک زاد” که دیپلمات و در آن زمان رییس اداره پنجم وزارت امور خارجه بود، در یک زمینه کاری (بی ارتباط با بحرین) درخواست می کند مطلبی را به صورت نامه بنویسد و پزشکزاد آن نامه را پس از وقت اداری به وزارتخانه که در آن هنگام تعطیل بود می برد و اسفندیاری را در اتاق خود نمی بیند؛ با پرس و جو او را به یکی از اتاق های وزارتخانه راهنمایی می کنند. مستخدم او را به اتاق راه نمی دهد و به اسفندیاری میگوید که آقای پزشکزاد نامه را آورده اند.

«اسفندیاری لای در اتاق کمیسیون کذایی را باز می کند و بدانگونه که به پزشکزاد بفهماند نمی تواند بدورن برود، و از همان لای در، نامه را می گیرد و می گوید: بسیار خوب. بسیار خوب. شما بروید. فردا با هم صحبت میکنیم. ولی در همان زمان اندک، حس کنجکاوی و روزنامه نگاری ایرج پزشکزاد کار خود را میکند، و از همان لای در نگاهی به درون می اندازد، و دو – سه تن از کسانی را که توی اتاق سرگرم گفتگو بودند، می بیند که یکی از آنها خسرو افشار، دیگری محسن پزشکپور، و سومی رضا قاسمی و یکی دو تن دیگر بودند که داشتند متنی را می خواندند. همچنین خود محمود اسفندیاری که رییس آن کمیسیون بود. ایرج پزشکزاد می گوید: من همان زمان پی بردم که کمیسیون مربوط به مسئله بحرین است.»(۵) کتاب “پنجاه سال تاریخ با پان ایرانیست ها” به صورت پیاپی در هفته نامه “ایرانشهر” چاپ می شد که بخش مربوط به مشاهدات ایرج پزشکزاد پیرامون نطق پزشکپور در شماره ۶۳ این هفته نامه نیز چاپ شده است.(۶)

به گفته دکتر هوشنگ طالع:

«باید از جناب آقای ایرج پزشکزاد پرسیده شود که ابعاد آن “در” چه‌قدر بود که از ” لای ” آن در حالی که شخصی هم در میان حایل بود، ایشان توانسته بودند پنج نفر را ببینند؟! راستی ” در” چنان عظیم بود که از “لای” آن ، امکان دیدن پنج نفر وجود داشت و یا این که نقل ” گالیور” بود در سفر به سرزمین آدم کوچولوها؟!» (۷)

دکنر انقطاع در ادامه می گوید:

«در این وزارتخانه اداره ای بود بنام “اداره نشریات” که بدستور اردشیر زاهدی قرار شده بود نشریه یا بولتنی (ماهانه یا دو هفتگی) اخبار وزارت خارجه و خبرها و رویدادهای مهم را چاپ و برای آگاهی کارکنان و یا مردم پخش کنند. ایرج پزشکزاد نیز به دلیل پیشینه کارهای روزنامه و انتشارات مسئول یا یکی از مسئولان تنظیم و چاپ نشریه یاد شده بود.»(۸)

در ادامه این بخش از کتاب از قول ایرج پزشکزاد آمده است:

«روزی که قرار بود پزشکپور در مجلس سخنرانی و دولت را استیضاح کند، درست روز انتشار این نشریه نیز بود و ما ناگزیر بودیم تا یکشب پیش از انتشار همه مطالب را به چاپخانه بفرستیم. و مانده بودیم معطل که چه کنیم؟ زیرا متن سخنرانی را پیش از اینکه در مجلس خوانده شود، به اداره نشریات فرستاده بودند و آن را در دست داشتیم. ولی آیا می شد که در همان هنگامی که او در مجلس است، ولی هنوز نطق را نخوانده ما نشریه را چاپ شده برای همه جا بفرستیم و نطق پزشکپور هم در آن باشد؟! اگر اینکار را بکنیم مشت برنامه ریزان باز می شود، و همه می دانند که متن یاد شده در وزارت خارجه تهیه و آماده شده است. اگر هم صبر کنیم تا نطق خوانده شود، و سپس چاپ کنیم، که از روز انتشار یکی دو روز می گذرد و مورد مواخذه اردشیر زاهدی که خیلی بد دهن بود و پیوسته ناسزا می گفت واقع می شدیم و اگر هم چاپ نمی کردیم موضوع به این مهمی (مسئله همه پرسی در بحرین) تا شماره ی بعدی نشریه کهنه می شد و ارزش خبری خود را از دست می داد. این بود که دل به دریا زدیم و نطق پزشکپور را پیش از ایراد در مجلس در نشریه اخبار و اسناد وزارت امور خارجه (در فروردین۱۳۴۹) چاپ کردیم.(۹)

آقای رضا قاسمی که در زمان جریان جدایی بحرین معاون اداره نهم سیاسی وزارت امور خارجه و از موافقان جدایی بحرین و مخالف حزب پان ایرانیست بوده و متهم است که متن استیضاح را برای پزشکپور تهیه کرده و به وی آموزش می داد پس از انتشار داستان پزشکزاد در شماره ۱۷۵ نشریه نیمروز سال ۳۷۱ (۱۰) در چند شماره بعد همان نشریه پاسخی با عنوان “به عرض پزشکزاد عزیز خلاف رسانده اند” منتشر و گفته های ایرج پزشکزاد را تکذیب نمود.(۱۱)

پس از پاسخ رضا قاسمی نامه ای از آقای منوچهر برومند به تاریخ ۲ اکتبر ۱۹۹۱ با عنوان ” استیضاح پزشکپور از دولت هویدا فرمایشی نبود” در شماره ۱۸۵ نیمروز چاپ شد. منوچهر برومند (گویا از کارکنان وقت وزارت خارجه بود) به دلیل علاقه به مساله بحرین با واسطه یکی از بستگان خود که نماینده مجلس بود در جلسه ۱۸۲ مجلس شورای ملی به هنگام سخنرانی محسن پزشکپور حضور داشت و مشاهدات خود را اینچنین بیان می کند:

«با صدای زنگار گرفته ی متاثر و چشمان اشکباری که هر چند دیر باور ، سینما رفته، تاتر دیده باشم نمیتوانم کوچکترین شک و تردیدی در صمصمیت و صداقت گفتار آن روزش، به خود راه دهم، از حقوق حقه حاکمیت ایران بر مجمع الجزایر بحرین دفاع کرد.»(۱۲)

«حال و هوای مجلس، قیافه شگفت زده وکلا، رفتار نابجای مهندس ریاضی، نحوه انتشار خبر استیضاح در جراید(با تیتر بسیار ریز)، انشعاب فوری در حزب پان ایرانیست، پاسخ خشمگینانه هویدا در روز گرفتن رای اعتماد، جلوگیری از انتخاب مجدد پزشکپور در دوره بعد و تشکیل فراکسیون پارلمانی حزب ایرانیان در مجلس، همه و همه مبین این نکته است که خطابه پزشکپور و استیضاح فرمایشی نبود بلکه نطقی بسابقه علایق وطنی از دل برآمده بود که بر دل گواه زمانی چون نگارنده این سطور نشست.» (۱۳)

نشریه ره آورد در آذرماه ۱۳۷۶ نامه سه صفحه ای دکتر میترا خسروی ساکن پاریس را در همین زمینه چاپ نموده بود. ایشان نیز جزو کسانی بود که در روز سخنرانی محسن پزشکپور در مخالفت با جدایی بحرین و استیضاح هویدا در بخش تماشاگران نشسته بود و وقایع را از نزدیک می دید. بانو خسروی در بخش ابتدایی نامه نوشته است:

«هنگام قرائت این گزارش، دست های اردشیر زاهدی به شدت می لرزید. صدایش بغض آلود بود و چشم های شرمگینش را از روی نوشته ای که با شتاب می خواند ر نمی داشت. ما از میان لُژ تماشگران این حالات را به خوبی می دیدیم، و محسن پزشکپور که پس از ایشان پشت تریبون رفت تا دولت را استیضاح کند، ضمن بیاناتی به آن اشاره نمود که در صورت جلسهء آن روز مجلس شورای ملی ضبط و برای همیشه باقی ماند.» (۱۴)

دیماه سال ۱۳۸۹ پس از گذشت چهل سال و به بهانه درگذشت محسن پزشکپور امید پارسا نژاد از بی بی سی فارسی در گفتگویی با اردشیر زاهدی وزیر امور خارجه وقت ایران از ایشان می پرسد آقای پزشکپور هنگام سخنرانی در مجلس شورای ملی در مخالفت با جدایی بحرین خطاب به شما گفت: “جناب آقای وزیر خارجه، اشک در چشمان شما حلقه زده است. در چشم های ما و همه ملت ایران هم همین طور. شما نمی بایست این گزارش را در مجلس مطرح می کردید. لحظات غم انگیزی است”. آیا در آن زمان اشک در چشمان شما حلقه زده بود؟ و اردشیر زاهدی نیز تلویحا این موضوع را تایید می کند. (۱۵)

شایان توجه است رضا قاسمی یکبار دیگر در یکی از برنامه های تلویزیونی صدای امریکا (۱۶)که به بررسی مناسبات کنونی ایران و بحرین اختصاص داشت و دکتر ابراهیم میرانی مسئول تشکیلات حزب پان ایرانیست خوزستان نیز در آن شرکت داشت صریحا به دروغ بودن داستان انقطاع اشاره کرد. این بخش از سخنان رضا قاسمی روی اینترنت در دسترس است. (۱۷)

ناصر انقطاع ادعا دارد طبق سناریوی اشاره شده، دولت ایران طرح و انجام یک همه‌پرسی در بحرین را ‌پذیرفته و از مالکیت خود بر جزایر بحرین چشم می‌پوشد. این پذیرش و چشم‌پوشی از مالکیت را به مجلس شورای ملی می‌برد. در آنجا یکی از وکلای مجلس، که از پیش آموزش دیده، دولت را استیضاح می‌کند. دولت هم یک پاسخ سطحی به استیضاح داده و درخواست رأی اعتماد می‌کند. روشن است که اکثریت نمایندگان به دولت رأی اعتماد خواهند داد، و این رأی بمنزله تصویب همه‌‌پرسی و جدایی بحرین قلمداد خواهد شد. انقطاع همچنین ادعا دارد که دکتر صدر از مهندس ریاضی رییس مجلس شورای ملی در خواست کرده است که “استیضاح” تبدیل به “سوال” شود و بدین ترتیب دولت رای اعتماد نخواهد چون مفهوم رای اعتماد تایید گزارش دولت در زمینه همه پرسی بحرین است. (۱۸) در صورتیکه چنین چیزی درست نیست و دکتر صدر در زمان استیضاح هویدا در مجلس حضور نداشت و همین امر موجب خشم پان ایرانیست ها گردید و زمینه را برای اخراج وی مهیا نمود.

این که “استیضاح سبب تثبیت جدایی شد!! سخن بی پایه ای است چرا که محسن پزشکپور مخالفت با جدایی بحرین و استیضاح دولت را بر پایه اندیشه و آرمان خود یعنی یگانگی اقوام و سرزمین های ایرانی (۱۹) و اختیارات یک نماینده مجلس شورای ملی انجام داد. اما چرا آقای انقطاع انجام استیضاح را نادرست می داند و با آن مخالف است؟ زیرا تلاش می شود با این سخنان، حرکت دکتر صدر که رای موافق به تجزیه بحرین داده است توجیه شود، چرا که جناب انقطاع از کسانی بود که به گفته خودش درخواست دکتر صدر برای عضویت در حزب ایرانیان را پذیرفت:

«به پاس دوستی ۲۲ ساله و برپایه اعتمادی که به میهن دوستی و فرهیختگی او [فضل اله صدر] داشتم بناچار فراخوانی اش را پذیرفتم و گذشته از هموندی در گروه بنیادگذاران(هیات موسسان) مسئولیت روابط عمومی حزب و سردبیری “هفته نامه ایرانیان” ارگان آن حزب را نیز بعهده گرفتم.» (۲۰)

داستانی بدون سند و مدرک از سوی آقای ایرج پزشکزاد دستاویز تهمت های سنگین دکتر انقطاع به فرد میهن پرستی مانند محسن پزشکپور میگردد و درخشانترین نقطه مبارزاتی حزب پان ایرانیست که ایستادگی در برابر جریان جدایی بحرین می باشد را در کتاب خود باعنوان “پنجاه سال با پان ایرانیست ها” مورد تردید قرار می دهد.

برای یافتن حقیقت می توان به سراغ اسناد رفت و با پژوهش و کنکاش به پاسخ رسید. در همین راستا باید تاریخ کوشش های حزب پان ایرانیست درباره موضوع بحرین مرور شود. در این باره اسناد و مدارک بسیاری وجود دارد اما برای جلوگیری از طولانی شدن جستار، گوشه ای از این اسناد و مدارک بررسی می شود.

*****

پیشنیه دفاع حزب پان ایرانیست و محسن پزشکپور از بحرین، جزایر سه گانه و خلیج پارس

تیتر نشریه ندای پان ایرانیسم ارگان حزب پان ایرانیست درباره بحرین-سال۱۳۳۱

ابتدا این مسأله را بررسی میکنیم که آیا جریان بحرین برای پان ایرانیست ها تنها محدود به زمان ارائه گزارش در مجلس شورای ملی بوده یا خیر؟ با بررسی پیشینه کوشش های حزب پان ایرانیست و برپایه اسناد به این نکته میرسیم که مسأله بحرین از سالهای آغازین تشکیل حزب پان ایرانیست همواره یکی از مسائل مورد توجه بوده است(۲۱) و در همین باره اعضای حزب و سران آن سخنرانی های گوناگون (۲۲) در سراسر کشور داشته و بیانیه ها و اعلامیه هایی در این باره منتشر کرده اند (۲۳) و شعارهایی درباره بحرین در میتینگ ها و راهپیمایی های حزبی به چشم می خورد و رویهم رفته مسأله بحرین و جزایر و سه گانه و خلیج پارس از آغاز تشکیل پان ایرانیست همواره جزو اصول اعتقادی افراد حزب بوده است.

مهندس رضا کرمانی هنگام سخنرانی در یکی از نشست های حزب پان ایرانیست در خوزستان

اسناد فراوان در این باره را می توان در بایگانی شخصی پیشکسوتانی همچون مهندس رضا کرمانی و کتاب های منتشره از جمله “پان ایرانیست به روایت اسناد” اثر شهلا بختیاری از انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی دید که به چند نمونه اشاره می شود:

در بخشی از سند شماره ۵ کتاب که مربوط به گزارش راهپیمایی پان ایرانیست ها در اهواز به تاریخ ۱۸/۲/۱۳۳۱ می باشد آمده است:

«…پس از خواندن سرود آقای رحیم زاده از بالای بالکون برای اشخاص تماشاچی سخنرانی و خطاب به مردم خوزستان که “ای مردم رشید و غیور عده ای از جوانان میخواهند به نام صلح شما را به طرف کمونیسم بکشانند با این بیگانه پرستان مبارزه کنید”، نموده است، از طرفی در بحرین، خواهران بحرینی ما را انگلیس آلت دست قرار داده است برای رهایی بحرین عزیز باما همکاری کنید و ما جوانان پان ایرانیسم تا آخرین لحظه و قطره خون خود ایستاده ایم…»(۲۴)

سند شماره ۳۹ به تاریخ ۲۰/۳/۱۳۴۷ گزارش ایراد سخنرانی از سوی دو عضو حزب پان ایرانیست درباره ی بحرین است:

« از سرپرستی شهربانیهای استان خوزستان، به: تیمسار ریاست محترم شهربانی کل کشور (اداره اطلاعات)، درباره میتینگ حزب پان ایرانیست “ساعت ۱۷:۳۰ روز ۱۶/۳/۱۳۴۷ از طرف حزب پان ایرانیست شهرستان اهواز با شرکت دویست نفر زن و مرد میتینگی ترتیب و آقایان آصف عضو حزب و مهدی صفارپور سرپرست حزب سخنانی درباره پیشرفت حزب مذکور و بحرین که جزء استان چهاردهم مملکت گردیده ایراد و این مراسم در ساعت ۲۰ خاتمه یافته است”. » (۲۵)

عنوان های چند سند دیگر که رونوشت های آنها در کتاب پان ایرانیست به روایت اسناد موجود است:

« سند شماره ۳۴ به تاریخ ۲۰/۳/۱۳۴۶- گزارش جلسه شاخه اهواز حزب[پان ایرانیست] و اعلام نظر درباره بحرین و نیروی دریایی خلیج فارس » (۲۶)

« سند شماره ۳۸ به تاریخ ۵/۱۱/۱۳۴۶- گزارش شهربانی آبادان در جلسه حزب و سخنرانی یکی از اعضا درباره بازگرداندن قفقاز و بحرین به ایران» (۲۷)

پیوند به بخش دوم …

 

پی نوشت:

پنجاه سال تاریخ با پان ایرانیست ها، ناصر انقطاع، رویه ۱۴۸
هفته نامه نیمروز چاپ لندن، شماره ۱۷۵، ۱۶ مرداد ۱۳۷۱، رویه ۱۷
حزب پان ایرانیست، علی اکبر رزمجو، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی ۱۳۷۸ _ حزب پان ایرانیست به روایت اسناد شهلا بختیاری، ۱۳۸۴ _ حزب پان ایرانیست، مظفر شاهدی، ۱۳۸۹
ناصر انقطاع، رویه ۱۴۸
ناصر انقطاع، رویه ۱۴۹
ایرانشهر، خبرنامه هفتگی، جمعه ۳۱ اردی بهشت ماه۱۳۷۸، ۲۱می ۱۹۹۹، سال پنجم شماره مسلسل۶۳
حقایقی درباره ماجرای جدایی بحرین، دکتر هوشنگ طالع – انتشارات آرمانخواه – تهران شهریور ۱۳۸۲
ناصر انقطاع، رویه ۱۵۱
ناصر انقطاع، رویه۱۵۱
هفته نامه نیمروز ، شماره ی۱۷۵، ۱۶ مرداد ۱۳۷۱، رویه ۱۷
هفته نامه نیمروز ، شماره ی۱۸۲، ۳مهرماه ۱۳۷۱، رویه ۱۸ http://pan-iranism.co.cc/files/2011/05/pasokh-reza-ghasemi-be-iraj-pezeshkzad.jpg

۱۲٫ هفته نیمروز ،شماره ۱۸۵، مهرماه ۱۳۷۱،رویه ۱۸

۱۳٫همان، رویه ۱۸

۱۴٫ ره آورد، شماره ۴۲، آذرماه۷۶، رویه ۳۰۸ تا۳۱۰

۱۵٫ گفتگوی بی بی سی با اردشیر زاهدی جمعه ۰۷ ژانویه ۲۰۱۱/ ۱۷ دی ۱۳۸۹

http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2011/01/110107_l10_zahedi_pezeshkpour.shtml

۱۶٫ صدای آمریکا، برنامه دو روز اول با اجرای بیژن فرهودی ، یازدهم اسفندماه ۱۳۸۷

۱۷٫ سخنان آقای قاسمی پیرامون عدم دخالت در نوشتن متن استیضاح هویدا به دست محسن پزشکپور

http://www.youtube.com/watch?v=MbXcfa1vSK0&feature=share پخش از یوتیوب

http://pan-iranism.co.cc/files/2011/05/Reza-Ghasemi_About-bahrein-and-pezeshkpour.wmv دانلود

۱۸٫ ناصر انقطاع، رویه ۱۵۰

۱۹٫ بنیاد مکتب پان ایرانیسم، کانون آرمانشناسی مکتب پان ایرانیسم ،فروردین ۱۳۲۹

۲۰٫ ناصر انقطاع، رویه ۱۶۳

۲۱٫ ندای پان ایرانیسم، شماره ۱۸، بیستم اردی بهشت ۱۳۳۱ و ندای پان ایرانیسم، شماره۲۲، هفده خرداد۱۳۳۱

۲۲٫ شهلا بختیاری، رویه ۱۱۳ [سند شماره ۶ به تاریخ سال ۱۳۳۱ – گزارش راهپیمایی عده ای از اعضای حزب پان ایرانیست در اهواز و سخنرانی یکی از اعضا درباره قفقاز و بحرین]

۲۳٫ اعلامیه یکماه تظاهرات حزبی برای رهایی بحرین از زنجیر جدایی و اسارت

http://pan-iranism.co.cc/files/2011/05/farman-tazahorat.jpg

۲۴٫ شهلا بختیاری، رویه۱۱۲

۲۵٫ همان، ۱۸۷

۲۶٫ همان، ۱۷۶

۲۷٫ همان، ۱۸۶